ISLAHAT FERMANI

(28 ŞUBAT 1856)

Osmanlı Devleti, Paris Antlaşması'na, Hristiyanların haklarını koruyucu herhangi bir madde konulmasını engellemek için Islahat Fermanı'nı yayımladı (1856). Bu ferman büyük ölçüde, Kırım Savaşı'nda Osmanlı Devleti'ne yardım eden İngiltere ve Fransa'nın isteği ve baskıları sonucunda hazırlandı.

Tanzimat’la başlayan yenileşme hareketlerinin devamı olarak kabul edilir. Islahat Fermanı'yla, Tanzimat’la tanınan haklar bir kez daha kabul ve ilan edildi. Var olan haklar genişletildi. Avrupalı büyük devletler bu fermana rağmen Osmanlı Devleti'nin iç işlerine karışmaya devam etti. Bu ferman, Müslümanlardan daha çok azınlıklara yeni haklar tanıdığından Müslüman halk arasında iyi karşılanmadı.

Islahat Fermanı ile;

1. Mahkemeler açık yapılacak, herkes kendi dinine göre yemin edecek, yasalar eşit uygulanacak,

2. Herkes şirket ve banka kurabilecek,

3. Gayrimüslimler devlet memurluklarına, askeri hizmetlere ve okullara alınacak,

4. Gayrimüslim halka din ve vicdan özgürlüğü sağlanacak,

5. Patrikhane, kilise, okul ve hastane gibi binalar tamir ve yeniden inşa edilebilecek,

6. Resmi yazışmalarda gayrimüslimleri kötüleyen ve küçük düşüren söz ve deyimler kullanılmayacak,

7. Rüşvet ve kayırma kaldırılacak,

8. Gayrimüslimler belediye ve il genel meclislerine üye seçilebilecek, askerlik için bedel ödeyerek yapmayabilecekti.